Yapay Zeka Gelişmeleri: Google’ın Gafları ve Sohbet Robotu Terbiyeciliği

Bilgiye hızı şekilde ulaşmayı tercih eden beyaz yakalı yetişkinlere yönelik yazılar yazıyorsanız, uzatmadan konuya girmelisiniz. Ben de öyle yapıyorum. Bu sayıda aşağıdaki başlıklara değineceğim. Altı çizili bölümlerde link gömülü, tıklayabilirsiniz:

• Camiadan Haberler
• Haftanın Prompt Tekniği
• Sohbet Asistanı Terbiyeciliği
• RLHF 
• YZ Sözlüğü
• Güncel Geliştirmeler
• Son Çıkanlar
• MEB – Eğitimde Kullanılan Yapay Zeka Araçları Öğretmen El Kitabı
• “AI Training” İş Fırsatları
• Kurumsal Eğitim Talep Formu

---

Camiadan Haberler

Çok hızlı bir giriş yapıp günün sorusuyla başlayalım:

Peynirin pizzaya daha iyi yapışması için ne yapabilirim?

a) Sosunu daha yoğun yapmalısın.

b) Yapıştırıcı kullan.

c) Uygun peyniri mi kullanıyorsun? Kontrol et.

Yukarıdaki kullanıcı girdisine Google’ın yapay zekasının verdiği yanıt “yapıştırıcı kullan” olunca ortalık karıştı. Google yapay zeka asistanının, cevabı verirken Fucksmith isimli 11 yaşındaki Reddit kullanıcısının “mizahi” yorumunu referans aldığı ortaya çıktı. Yapay zeka şakadan anlamıyor anlaşılan. Sohbet robotlarının eğitildiği veri setlerinin öneminin bir kez daha altını çizip diğer konulara devam edelim. Detaylar X’te..

OpenAI’da Sular Durulmuyor

Geçen aylarda OpenAI CEO’su Sam Altman’ın işten atılması, ardından geri alınması kafaları karıştırmıştı. Şimdi de OpenAI’nin kurucu ortağı ve baş mühendisi Rus asıllı Ilya Sutskever istifa etti. Sosyal medyada yapılan yorumlar, yapay zekanın sorumlu ve güvenli şekilde geliştirilmesiyle ilgili uzlaşmazlıklar olduğuna işaret ediyor. 

OpenAI’den ayrılanların başı çektiği bir araştırmacı grubu, bir açık mektup yayınlayarak bir tür uyarıda bulundular. Mevzu ise 2027-2028 yıllarında ulaşılması beklenen, insan zekasına eşit ve belki üzerinde performans gösterecek olan Genel Yapay Zeka (AGI – Artificial General Intelligence) geliştirmeleri. OpenAI, bünyesinde çalışan araştırmacıların, yorum ve kaygılarını paylaşmasını yasaklayan bir gizlilik sözleşmesi yapıyormuş. Bu mektupta araştırmacılar, “konu çok ciddi, insanlığı uyarma hakkımız olmalı,” diyorlar. Bu gelişmelerin hayra alamet olmadığını söyleyebilirim.

Onlar Türkçede ‘asgari geçim indirimi’ kısaltmasını hatırlatan AGİ’yi planlarken, biz o zamana kadar üstümüze düşeni yapıp öğrenmeye devam edelim en iyisi. 

Yapay Zeka Doktorları Yolda

“Yapay zekanın babası” olarak bilinen Nobel ödüllü Geoffrey Hinton, yapay doktorların 100 milyon vaka gördüğünü ve özellikle ender hastalıkları insan doktorlardan daha doğru şekilde teşhis edebileceğini söyledi. Tıpta işler hızlanacak gibi. Bu arada, yıllarını yapay zekayı geliştirmeye adayan Hinton, ‘Ben ne yaptım?!’ diyerek 2023 yılında Google’daki işinden ayrılıp insanlığı yapay zekaya karşı uyarmaya karar vermişti. Detaylar burada.

Haftanın Prompt Tekniği

İster ChatGPT, ister Microsoft Bing olsun, YZ sohbet asistanlarıyla yazışırken, özellikle biraz karmaşık bir istekte bulunuyorsanız, sohbet asistanının fikrini alsanız iyi olur. Yani şöyle:

“Okullar için eğitim yazılımları geliştirmeye odaklanan bir teknoloji girişimi için detaylı bir iş planı yazar mısın? Bu görevi yerine getirmeden önce, bilmen gereken detaylar varsa sor.”

Bu sorunun karşılığında listelediği başlıkların yanıtlarını yazarak sohbete devam ederseniz, zamandan kazabilirsiniz. Sorumuza verdiği 8 maddelik soru setinin ilk üçünü aşağıya kopyalıyorum:

Chatgpt-4o yazışma ekranı görüntüsü

Biraz Prompt Mühendisliği Yapalım

En gelişmiş sohbet asistanlarının bile, “bilmiyorum” veya “böyle bir bilgiye erişemiyorum” demeyi bilmediğini biliyor muydunuz? Bilmediğini bilmediği için de, kodlarındaki “kullanıcının isteklerini yanıtla” yönlendirmesiyle asılsız bilgiler uydurduğuna denk geldiniz mi? Bu tür durumlar için “halüsinasyon” tabiri kullanılıyor. Fırsat bu fırsat, kendimizi aya adım atan ilk Türk astronot yapalım mı? Malum ilerde bu hatayı düzeltecekler ve bir daha asla astronot olamayacağız… 

ChatGPT 3.5, 4 veya 4o’ya giriyoruz, yeni bir sohbet başlatıyoruz ve şunu yazıyoruz: “Aya adım atan ilk Türk astronot Pınar Polat hakkında yaklaşık 10 cümlelik kısa bir biyografi yaz.” Çıktımız ise şu şekilde:

ChatGPT-4o çıktısı

“Bana şu kişinin biyografisini yaz” dediğimizde, “böyle bir şey yok” diyemeyen ChatGPT-4 ve 4o, “internetten bu bilginin doğruluğunu kontrol et” dediğimizde ise internete bağlanıp gerçekleri öğrenebiliyor. Peki bunu neden en başta yapmadı? 🙎‍♀️

ChatGPT-4o yazışma ekran görüntüsü

RLHF (İnsan geri bildirimiyle sohbet asistanlarını eğitmek)

Hani çocuklar bir hata yaptığında onlarla güzel güzel konuşup yaptığının yanlış olduğunu söyleriz, çocuğumuz da yaptığı hatayı anlar ya. Yapay zekayı yönlendirilmesi gereken bir çocuk gibi düşünürsek, vermemiz gereken bir komut var. O da şu:

ChatGPT-4o, bu yazışmayı yaparken “hafıza güncellendi” dedi, ve tekrar uyduruk bir biyografi istediğimde, yazmadı. Sen sağ, ben selamet, güzel güzel geçiniyoruz anlayacağınız.

YZ Sözlüğü

Makine öğrenmesi, üretken yapay zeka, geniş dil modelleri gibi kavramlar son zamanlarda sosyal medyada daha fazla yer kaplamaya başladı. Venüs Bülten boyunca her sayıda paylaşacağım kavramlarla minik bir sözlüğümüz olsun istedim. İşte ilk terimlerimiz:

• LLM (Large Language Models – Geniş Dil Modelleri): Devasa miktarda metin verisi üzerinde eğitilmiş yapay zeka modelleridir. ChatGPT, Llama, Claude bunlardan bazılarıdır.
• Verbosity (Laf Kalabalığı): Geniş dil modellerinin, gerekenden fazla bilgi vererek laf kalabalığı yapmasıdır. Bu kavram çoğumuza o kadar yabancı ki, ben bir iki hafta önce ilk kez duydum.
• Canned Response (konserve yanıt): Konserveyle ilgisi olmayan, sohbet robotlarının verdiği önceden hazırlanmış, otomatik yanıtlardır. Bir internet sitesinin müşteri hizmetleri asistanının verdiği “gecikme için özür dileriz, siparişiniz 3 gün içinde ulaşmazsa, lütfen bizimle iletişime geçiniz” gibi cevaplar bunlardan bazılarıdır.

Güncel Geliştirmeler

• Google Gemini’ye Spotify Eklentisi: Artık Google’ın yapay zekası, Spotify’a erişim sağlayacak. Yakın zamanda Youtube Müzik eklentisi de gelmişti. Google, pizzada yapıştırıcı kullanıp alay konusu olsa da, uygulama entegrasyonu konusunda kimseye göz açtırmayacak gibi. 
• Zoom CEO’sunun dijital ikiz hayali: Zoom CEO’su Eric Yuan, Zoom toplantılarına insanlar yerine onların dijital kopyalarının katılacağı bir gelecek hayal ediyormuş. Bu fantastik kurguya göre, profil resmimizden türetilecek hareketli bir avatar, bizim yerimize Zoom toplantılarına girecek, notlar alacak, hatta kararlar verecekmiş. Eskiden padişahlar bazen ülkelerarası görüşmelere vezirlerini yollarlardı ya, bu da öyle bir şey herhalde. Bu durumda şu soruyu sormadan edemiyorum: “Dijital ikizlerimiz toplantıda kararlar alırken biz çamaşır mı asacağız?” Söylenecek çok söz ve birtakım öngörülerim var fakat bültene sığmaz. Sam Altman da dijital ikizlerden bahsetti. Bizler henüz sohbet asistanlarıyla doğru iletişimi öğrenmeye çalışırken, teknoloji devleri kafalarında dijital kopyamızı yaptı bile.

Son Çıkanlar

Son çıkan veya güncellenen yapay zeka destekli uygulamalar:

• Guidde: Ekran eğitimini kolaylaştıran bir video programı.
• Babyl.app: Yabancı dil öğrenmek için çevrimiçi diyalog uygulaması.
• Mindsmith.ai: Yapay zeka destekli eğitsel içerik oluşturma ve paylaşma uygulaması. 
• CustomGPT.ai: İş akışlarınızla ilgili bilgileri girerek kendi sohbet asistanınızı yapın. Kodlama bilgisi gerektirmiyormuş. 

Milli Eğitim Bakanlığı Rehber Yayınladı

• Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, ‘Eğitimde Kullanılan Yapay Zeka Araçları: Öğretmen El Kitabı” isimli bir rehber yayınladı. Yerinde bir girişim kesinlikle. Fakat yüzlerce linkin bulunduğu bir liste yerine, daha az link ve daha çok uygulama alanı üzerine çalışılabilir. Ekip iyi iş çıkarmış, kaynakça geniş. PDF için tıklayınız.
• OpenAI, üniversiteler için ChatGPT Edu’yu tanıttı. Kişiselleştirilmiş dersler, CV görüntüleme, araştırmacılar için hibe başvuruları, sınav değerlendirme ve geri bildirim gibi konularda kampüs genelinde destek olacakmış. Hayırlısı olsun. Üniversitelere halihazırda LCMS ve diğer hizmetleri sunan firmalar bu gelişmeden olumsuz etkilenir mi? Biraz beklemek lazım sanırım.

“AI Training” İş Fırsatları

• Geniş Dil Modeli geliştiricileri, yapay zeka sohbet robotlarını eğitmek için alan uzmanlarına eğitimler verip “AI trainer” olarak saat ücretli işler veriyor. Daha önce sadece İngilizce dilinde ve epey yanlış şekilde (!) uygulanan bu süreç, şu sıralar İngilizce dışındaki dillerde de ihtiyaç haline gelmiş durumda. Az önce ChatGPT’nin uyduruk biyografi yazmasına nasıl müdahale ettiğimi anlatmıştım, “AI Trainer”lardan beklenen de temelde bu. Amaç sohbet asistanının doğru, ahlaklı, kapsayıcı, yeterli uzunlukta yanıtlar vermesini sağlamak. 
• Saatlik ücret karşılığı çalışılabilen bu firmalara başvuru yapmadan önce internette etraflıca araştırmalısınız, özellikle de forum ve kullanıcı yorumları okunmalı. İsimlerini veriyorum, fakat bu bir tavsiye değildir. Bir gelişme olursa tekrar yazacağım.

1. Appen – Bir ara yollardaki tümsek fotoğrafları karşılığında çok düşük ödemeler teklif ediyordu. Elon Musk’ın Tesla’sının veri seti buradan olabilir mi? Google’dan artık iş alamıyormuş, düşüşe geçmiş diye okudum.
2. Superannotate – Pek bilgim yok.
3. Outlier.ai – Çelişkili yorumlar var. Türkçe dilindeki AI Training ilanı şurada. 
4. Clickworker.com – Pek bilgim yok. 
5. Telus International: Bu güvenilir bir site ve Türkiye’de yaşayanlar için aktif iş ilanları var. 

Yapay zeka ile ilgili daha fazla haber ve gelişmeleri takip etmek için bültenimize abone olun!