Müzik Üretme, Google NotebookLM ve İşyerinde Yapay Zeka
Aug
Bu ara herkes yapay zeka ile müzik üretme uygulamalarını konuşuyor. Bunlardan ikisi Udio ve Suno. Üç-beş kelimeyle müzik üreterek nereye varacağımızı bilmiyorum açıkçası. Sanatçı ve müzik alanında uzmanlaşanların işlerini hemen herkesin yapabilmesi süper bir gelişme mi? Müzisyenler ve müzik firmalarının izni alınmadan yapay zekanın taradığı şarkıların orasından burasından çalınarak üretilen müzik kime ait? Burada üreten kaybediyor, tüketen para vererek üretiyor, kazanan sadece Udio ve Suno değil mi? Bence yapay zekanın bu türü, insanların telif hakkını elinden alıp kolektif veriye dönüştürerek isimisizleştiren ve bundan para kazanan bir sistem. Dolayısıyla, bu geliştirmeleri “ilk müziğimi yaptım, yuppi!” şeklinde paylaşamıyorum artık. Zaman beni olgunlaştırdı diyelim. İnsanların heyecanını anlıyorum tabii.
Video Üretme Araçlarında İşler Kızıştı
OpenAI, gelişmiş video üretme aracı Sora’yı aylar önce ilan etmiş ama henüz bireysel kullanıcıya açmamıştı. Bu boşluğu fırsat bilen Çinli yazılımcılar, Kling adındaki video üretme aracını piyasaya sürüverdi. Hangisinin daha iyi olduğuna karar vermek zor olsa da, şurada çok kısa, yan yana bir kıyaslama videosu var: Sora vs Kling Bakalım hangisi pastadan daha büyük pay alacak… (Çin’in rekabetçi yaklaşımları birçok ülkeyi rahatsız ediyor, bu nedenle üçüncü dünya savaşı çıkacak diyorlar.)
Bu benim yorumum: Film ve belgesel yapımı süreçlerini destekleyecek uygulamalar tabii ki olsun. Fakat binlerce film ve görüntüyle beslenen bu sistemler, tıpkı müzikte olduğu gibi, emek veren kişileri anonimleştiriyor ve üstlerinden para kazanıyor. Bilmem fark ediyor musunuz ama, yapay zeka araçları, dijitale aktarılmış insan emeğinin üstünden geçinmiyor mu? (Nerede bu hukuki düzenlemeler?)
İş Zekası (Business Intelligence)
Eğitimde öğrencilerin ChatGPT’ye yazdırdıkları ödevler ve öğretmenlerin de değerlendirmeyi yapay zekayla yapması gündemdeyken, iş hayatında ise “veri görselleştirme” ve “otomasyon sistemleri” öne çıkıyor. Tüm işleri otomatiğe almak henüz mümkün olmasa da hızlandırmak, görselleştirmek ve öngörüler edinmek mümkün. Peki yapay zeka kurumsal olarak nasıl kullanılır? 4 adımda anlatalım (Kaynak: Microsoft)
- Veri toplama (training data) ve dönüştürme
- Trendleri ve tutarsızlıkları ortaya çıkarma (istatiksel analiz)
- Analizleri sunmak için veri görselleştirme (grafik, tablo)
- Aksiyon planı hazırlama (uzun vadeli stratejik planlar, verimsiz alanlara müdahale, müşteri sorunlarını çözme vb.)
Microsoft Business Intelligence: Microsoft altyapısıyla iş zekasının ne olduğuna şöyle bir bakabilirsiniz. İş e-posta adresinizle üye olmanız gerekiyor.
Business Intelligence – Temel Kavramlar: Microsoft Learn, temel kavramları kurs benzeri bir arayüzden derlemiş. Bir tık ileri gitmek istiyorsanız, inceleyin derim. Neydi çünkü? Yapay zeka işinizi elinizden almayacak, yapay zekayı kullanan biri alacak. O “biri” siz olmalısınız. Sonunda o “biri”leri de yapay zekadan etkilenecek ama en azından zaman kazanırız. 😉
Metabase: Microsoft kadar kapsamlı olmasa da, bu platform da veri analizi ve görselleştirme yapıyor. 5 dakikalık kısa bir videosu var hatta. Video Linki
YZ Sözlüğü:
Geniş Dil Modelleri (Large Language Models): Chatgpt’nin eğitildiği sistem diyebiliriz. Veri setlerinden öğrenerek kullanıcı isteklerini yerine getirmeye çalışır. Bilinen geniş dil modellerine GPT-4 (OpenAI), Llama (Meta), Mistral ve PaLm (Google)’ı örnek verebiliriz.
Eğitim Verisi (Training Data): Yapay zekanın bir şeyi nasıl yapacağını öğrenmesi için kullandığı büyük bir örnek setidir. Mesela binlerce kurt ve köpek görseli üzerinden, sisteme bu ikisini nasıl ayırt edeceği öğretilebilir.
Sohbet Asistanı/Robotu (ChatBot): Doğal şekilde sohbet edebileceğiniz bilgisayar yazılımıdır. Yapay zeka öncesi Siri, Alexa vardı, artık ChatGPT, Microsoft Copilot, Poe, Claude gibi asistanlar var.
Diğer YZ araçları:
Visla: Kurumsal eğitimler için pratik video oluşturma ve düzenleme aracı. Kaç seferdir karşıma çıkıyor, artık paylaşayım dedim.
Google Notebook LM: Geçen sene sadece belli ülkelerde beta olarak sunulan Notebook LM artık Türkiye’de de erişime açıldı. Diyelim ki bir araştırma yapıyorsunuz veya elinizde birtakım dosyalar ve metinler var. Bunları tek tek taramak yerine, hepsini NotebookLM’e yükleyip istediğiniz görevi verebilirsiniz. NotebookLM, Scite.ai ve Elicit gibi araştırma asistanlarının detaylı şekilde yaptığı görevleri de yakında yapacak gibi duruyor. Diğer yandan “business intelligence”ın genel kullanıcıya hitap eden bir versiyonu gibi geldi bana. Aktif kullanmaya başladım, özellikle araştırmacılar ve veriyle uğraşanlar için öneriyorum.
Notlar: Türkçe anlamıyor. Excel yüklenmiyor.
Playamnesia: Özellikle tarih ile ilgili bir yer ve zaman giriyorsunuz, size görseller eşliğinde anlatıyor. Mesela Sumerians dediğinizde “pazar yerinde iki Sümerlinin diyaloğuna gidelim” gibi seçenekler çıkıyor. Bu biraz daha gelişir ve diğer dillere çevrilirse tarih dersleri hem tarafsız hem eğlenceli olabilir. Arayüz biraz düzenlenebilir. Ama çok doğru yoldalar bence.
ZeroGPT: Artık herkes duydu ama belki kaçıran olmuştur diye yazıyorum. Bir metnin yapay zeka tarafından yazılıp yazılmadığına dair fikir almak isterseniz metni bu siteye kopyalayabilirsiniz.
Bu hafta dedikoduya zaman kalmadı. Openai’dan ayrılan İlya’nın yeni bir şirket kurması dışında heyecanlı dedikodu yoktu. (Kod adı: SSI. Sonraki sayıda anlatacağım.)
Sonraki sayıda görüşmek üzere!
